Đối với nhiều bà con trong suốt quá trình nuôi tôm, chắc hẳn đã gặp nhiều về vấn đề khí độc như NO2, NH3, H2S trong ao nuôi. Trong đó, H2S được đánh giá là loại khí độc gây nguy hiểm nhất trong ao nuôi. Sự hiện diện của loại khí độc H2S này sẽ gây hại đến môi trường ao nuôi và khi nồng độ đạt quá cao còn có thể gây chết tôm mỗi đêm. Nhiều bà con tuy đã sử dụng rất nhiều phương pháp xử lý nhưng lại không đảm bảo về độ hiệu quả vì không xác định đúng nguyên nhân cụ thể.
Việc hiểu rõ về vấn đề này là cần thiết, vì vậy hôm nay VFT Group sẽ giúp bà con giải đáp về vấn đề khí độc H2S là gì? Có những cách xử lý khí độc H2S nào hiệu quả và nhanh chóng?
Trước tiên, bà con cần phải hiểu rõ về loại khí độc này và đặc tính của nó để có cái nhìn tổng quan hơn trước khi đến với vấn đề chính là cách xử lý khí độc H2S. Khí độc H2S là một hợp chất hóa học được cấu thành bởi 2 nguyên tố Hydrogen (H) và Sulfua (S). Về đặc tính của H2S, đây là loại khí độc không màu, có độc tính rất cao và mang mùi hắc đặc trưng tương tự như mùi trứng thối hoặc mùi chất thải động vật.
Sự hình thành khí độc H2S bắt nguồn từ quá trình phân hữu các chất hữu cơ tích tụ thời gian dài trong ao nuôi (thức ăn thừa, phân tôm, vỏ tôm lột, xác tôm chết,…) và khi môi trường ao nuôi thiếu hụt lượng oxy hòa tan. Tuy nhiên, quá trình phân hủy sẽ được diễn ra theo 2 trường hợp sau:
– Trường hợp 1 “phân giải kỵ khí”: Trường hợp này ao nuôi thiếu hụt lượng oxy, vi khuẩn sẽ khử lưu huỳnh và từ đó tạo ra H2S nằm ở dưới lớp bùn đáy màu đen.
– Trường hợp 2 “phân giải hiếu khí”: Trường hợp ao nuôi được cung cấp đầy đủ lượng oxy, vi khuẩn hóa lưu huỳnh (thuộc chi Thiobacillus) hấp thụ H2S kết hợp với Oxy để cho ra lưu huỳnh nguyên chất và nước. Sau đó các chủng vi khuẩn tiếp tục chuyển hóa lưu huỳnh (S) thành gốc axit (H2SO4), có thể làm giảm độ pH trong ao nuôi. Từ đó bà con thấy việc cung cấp lượng lớn oxy trong ao nuôi sẽ ngăn cản khí độc H2S hình thành.
Nồng độ của khí độc H2S có thể gây ngộ độc cho tôm và nhiều loài động vật thủy sinh khác sẽ rơi vào khoảng 0,02ppm hoặc 0.03mg/L. Điều kiện thuận lợi để khí độc H2S phát sinh là khi nhiệt độ ao nuôi, độ pH và nguồn oxy thấp trong ao nuôi. Với độc tính nguy hiểm của nó, H2S cần được cẩn trọng trong việc ngăn ngừa và xử lý kịp thời để đảm bảo sức khỏe tôm nuôi cũng như là năng suất thu hoạch.
—-> Tham khảo thêm bài viết: Xử lý khí độc trong ao nuôi tôm
Theo các chuyên gia thủy sản, H2S được hình thành từ nhiều tác nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân và yếu tố phổ biến gây ra H2S trong ao tôm:
Nhiều bà con nghĩ rằng nước mưa không ảnh hưởng nhiều đến ao nuôi và sức khỏe của tôm, nhưng điều này không thật sự như thế. Khi mưa xuống, tiếng động của mưa sẽ làm cho tôm tập trung nhiều ở đáy ao và đây là nơi tập trung nhiều khí độc nhất làm ảnh hưởng xấu đến tôm. Ngoài ra thì nước mưa còn ảnh hưởng một đến một số điều như:
– Vào những ngày mưa, nhiệt độ nước ao sẽ suy giảm khiến cho tôm di chuyển đến các khu vực chất thải vì ở các khu vực này sẽ có nhiệt độ ấm hơn. Nhưng đồng nghĩa với việc tôm cũng sẽ bị khí độc gây hại.
– Mưa kéo dài, không có sự xuất hiện ánh sắng mặt trời cho nên là tảo không có ánh sáng để thực hiện quang hợp. Vì thế không thể thài ra khí oxy, ngược lại thì khí độc sẽ tăng cao và phân tán khắp ao nuôi làm cho tôm dễ có nguy cơ bị mắc bệnh.
– Lượng axit trong nước sẽ gia tăng và sẽ làm giảm độ pH và gia tăng khí độc H2S khi trời mưa . Lưu ý cho bà con: Nếu độ pH thấp thì mới sinh ra H2S , còn pH cao sẽ sinh ra khí NH3.
Vào những ngày mưa to gió mạnh, bà con có thể thấy sẽ xuất hiện làn sống trên mặt nước, đồng thời tạo ra luồng nước làm khuấy động đáy ao. Điều này sẽ có nguy cơ làm tróc lớp bùn mỏng dùng để bảo vệ mặt đáy làm cho khí độc H2S thoát ra môi trường ao nuôi và tiếp xúc gây độc cho tôm.
Lượng chất hữu cơ lâu ngày chưa được xử lý tích tụ ở đáy ao, chẳng hạn như thức ăn thừa, phân tôm, vỏ tôm sau lột, xác tảo tàn,… Qua một thời gian trải qua quá trình phân hủy chất hữu cơ và tạo ra khí độc. Cách xử lý khí độc H2S tốt nhất đó là xi phông đáy ao thường xuyên để loại bỏ các chất bẩn, chất hữu cơ ra ngoài ao nuôi.
Như đã nói ở trên mục “Do nước mưa”, khi môi trường ao nuôi có hàm lượng pH thấp sẽ tạo ra môi trường lý tưởng sản sinh ra H2S. Độ pH thích hợp nhất cho tôm sinh sống và phát triển tốt sẽ nằm ở mức ngưỡng 7,5 – 8,5.
Bà con cho ăn quá nhiều thức ăn không phù hợp với mật độ và diện tích ao nuôi dẫn đến tình trạng dư thừa lượng thức ăn. Khi lượng thức ăn không được tiêu thụ hết, nó sẽ phân hủy và tạo ra H2S gây hại cho tôm.
Vào những ngày mưa âm u kéo dài, thời tiết nhiều mây sẽ che mất ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng yếu không đủ để chiếu rọi xuống ao. Khi đó, tảo sẽ không thể thực hiện quá trình quang hợp do thiếu đi ánh sáng, dẫn đến sự suy giảm oxy và tạo điều kiện cho khí độc H2S tăng nhanh phân tán ra toàn bộ ao nuôi.
Sau khi bà con đã xác định đúng nguyên nhân, từ đó có thể đưa ra cách xử lý khí độc H2S phù hợp, giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình xử lý.
H2S tồn tại trong nước để lại nhiều tác hại nghiêm trọng đối với môi trường ao nuôi tác động tiêu cực tiêu cực đến sức khỏe tôm nuôi. Như bà con đã biết, khí độc H2S thường phát sinh ở đáy ao và khi tôm trong giai đoạn lột xác sẽ thường lẩn trốn ở nền đáy ao, nên đây là lý do tại sao tôm dễ tiếp xúc với khí độc. Sau đây là một số tác hại chính của khí độc H2S gây ra như:
Khi H2S xâm nhập vào cơ thể tôm, chúng sẽ phản ứng hóa học và ngăn chặn quá trình vận chuyển oxy của tế bào máu dẫn đến tình trạng tôm chết ngạt do thiếu oxy. Chính vì vậy, độ nguy hiểm của H2S cao hơn so với 2 loại khí độc còn lại. Hơn thế nữa, khi đáy ao quá nhiều khí độc, tôm thiếu hụt nguồn oxy sẽ ngoi lên bờ để thở. Trường hợp này nếu diễn ra trong thời gian dài sẽ khiến tôm suy yếu, suy giảm hệ miễn dịch và dễ bị mầm bệnh xâm nhập.
Tôm tiếp xúc với khí H2S lâu sẽ bị stress và bỏ ăn, từ đó cơ thể tôm sẽ thiếu chất dinh dưỡng có thể gây ra các tổn thương đến các mô mềm mang, đường ruột và gan tụy. Có thể thấy rõ nhất là tôm bị mềm vỏ do không hấp thụ đủ dưỡng chất.
Trường hợp tôm tiếp xúc với khí độc trong thời gian ngắn có thể khiến tôm hoạt động kém hơn bình thường, bơi chậm, stress, bắt mồi kém và dễ bị mầm bệnh xâm nhập.
Nếu nồng độ H2S tăng cao, tôm trong ao sẽ xảy ra hiện tượng chết hàng loạt. Việc này gây thiệt hại kinh tế lớn, ngoài ra còn phải tốn một khoản chi phí không nhỏ để giúp xử lý ao nuôi. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp còn có thể mất trắng hoàn toàn cả vụ.
Bên cạnh đó, H2S còn gây hại đến tôm với những biểu hiện như sau:
Khi ao tôm có H2S nhiều và bắt đầu thoát ra ngoài, chúng sẽ gây ô nhiễm không khí môi trường xung quanh và ảnh hưởng đến sức khỏe người nuôi tôm. Vì thế để đảm bảo an toàn cho tôm, cần có cách xử lý khí độc H2S để loại trừ ra khỏi ao nuôi. Bà con nên thực hiện bằng cách cải thiện chất lượng nước ao, xử lý thường xuyên các chất hữu cơ bằng nhiều biện pháp khác nhau.
Sau đây sẽ là một số phương pháp xử lý khí độc mà VFT Group đề xuất bà con có thể áp dụng vì độ hiệu quả cao mà nó mang lại:
Để làm suy giảm lượng khí độc trong ao, bà con lập tức giảm 30 – 40% liều lượng thức ăn so với ban đầu ít nhất trong 3 ngày cho đến khi nồng độ khí độc giảm so với trước đó. Hoặc cho ngưng ăn hoàn toàn khi có dấu hiệu mưa lớn. Đồng thời tăng cường chạy quạt để gia tăng lượng oxy hòa tan trong ao. Lưu ý: Tránh sục bùn đáy ao lên khi lắp thêm quạt mới. Tuy nhiên đây chỉ là 1 cách giải quyết tạm thời, H2S sẽ quay lại.
Thông số nước ổn định là yếu tố quan trọng để giảm khí độc H2S. Bà con có thể sử dụng vôi và khoáng để tạt xuống ao theo liều lượng hướng dẫn của nhà sản xuất sao cho độ kiềm > 100mg/l và độ pH từ 7,8 – 8,3. Ngoài các thông số này ra, lượng oxy hòa tan phải được đảm bảo trên 5ppm.
Trong trường hợp tình hình khí độc H2S tăng cao trở nên nghiêm trọng, một giải pháp đơn giản như xi phông để loại bỏ bùn đáy ao và thay nước có thể được thực hiện. Thay nước sẽ giúp làm giảm nồng độ H2S , loại bỏ 1 phần tảo hạn chế tảo tàn và đồng thời giúp cung cấp nước mới sạch sẽ hơn cho ao nuôi. Tuy nhiên, nguồn nước mới cấp vào phải được xử lý kỹ bên ao lắng và sàng lọc cẩn thận để sạch mầm bệnh, nếu không sẽ có thêm nhiều rủi ro khác ập đến.
Trong những cách kể trên, chủ yếu để giải quyết vấn đề tạm thời hoặc loại bỏ 1 lượng khí độc H2S nhất định trong ao nuôi tôm. Hiện nay, phương pháp được áp dụng rộng rãi để xử lý khí độc là sử dụng vi sinh, bởi vì khả năng phân hủy các chất thải hữu cơ tồn đọng ở đáy ao. Có thể kể đến dòng vi sinh xử lý đáy ao tôm Aqua của VFT Group có chứa các chủng vi sinh hấp thụ các loại khí độc H2S, NO2 và NH3, chuyển hóa chúng thành các chất không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm. Ngoài ra Aqua còn là cách xử lý khí độc H2S triệt để trong ao tôm chỉ sau 1 liệu trình sử dụng.
—-> Xem thêm bài viết: Cách ủ vi sinh xử lý khí độc đơn giản
Sản phẩm này được sản xuất bởi VFT Group, một công ty tiên phong trong việc nghiên cứu và sản xuất các sản phẩm vi sinh với công nghệ sinh học hiện đại. Sản phẩm đã không ngừng cải tiến để tạo ra các sản phẩm vi sinh chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu xử lý môi trường ao nuôi hiệu quả.
Vi sinh Aqua của VFT Group ngoài xử lý khí độc H2S còn sở hữu các công dụng khác:
– Chứa các lợi khuẩn Bacillus spp, Actinomycets, Lactobacillus spp giúp phân hủy bùn bã hữu cơ tích tụ tại đáy ao như thức ăn dư thừa và chất thải từ tôm.
– Khử nhớt sạch bạt hiệu quả trong suốt quá trình nuôi.
– Giảm số lần xi phông và giảm mùi hôi đáy ao một cách triệt để.
Vi sinh Aqua có dạng bột với dung tích 500g/hũ, bà con chỉ cần pha với nước rồi tạt trực tiếp xuống ao nuôi. Liều lượng vi sinh được điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng thực tế của ao nuôi, bà con có thể tham khảo liều lượng men vi sinh Aqua cụ thể dưới đây:
Đối với trường hợp ao của bà con bị ô nhiễm nặng, để tăng cường hiệu quả sử dụng nên kết hợp với 1kg đường mật + 50 lít nước, sục khí từ 10-18 giờ thì đem sử dụng.
—-> Xem sản phẩm chi tiết tại đây: Vi sinh xử lý khí độc H2S Aqua
Để phòng ngừa khí độc H2S trong ao nuôi tôm, bà con có thể áp dụng các biện pháp sau đây:
– Theo dõi định kỳ: Để hạn chế phát sinh khí độc trong ao tôm, hãy theo dõi tình trạng nước ao nuôi thường xuyên. Kết hợp sử dụng các bộ kiểm tra nồng độ H2S để theo dõi tình trạng, bà con nên cho mẫu xuống dưới đáy ao để cho kết quả chính xác nhất.
– Quản lý lượng thức ăn: Vấn đề lượng thức ăn luôn là yếu tố chính trong việc phát sinh H2S. Do đó, hãy cung cấp vừa đủ lượng thức ăn cho tôm phù hợp với diện tích, mật độ ao nuôi và giám sát chặt chẽ việc tiêu thụ thức ăn của tôm thông qua nhá. Bà con có thể liên hệ VFT để kỹ sư hỗ trợ tận ao miễn phí cho bà con.
– Kiểm soát mật độ thả nuôi: Nếu mật độ thả nuôi quá dày, đồng nghĩa lượng chất thải cũng sẽ nhiều hơn và cộng thêm việc không xử lý sẽ góp phần sản sinh ra lượng khí độc H2S. Vì thế hãy đảm bảo rằng mật độ nuôi thả nuôi phù hợp.
– Duy trì lượng oxy hòa tan và độ pH: Đảm bảo rằng ao nuôi được lắp đặt quạt nước đầy đủ, giữ cho lượng oxy hòa tan trong ao phải cao hơn 3ppm và độ pH phải dao động từ 7,5 – 8,5
– Xi phông đáy ao thường xuyên: Việc xi phông thường xuyên nhằm mục đích để loại bỏ các chất hữu cơ và cặn bã. Việc này sẽ giữ cho môi trường ao luôn trong tình trạng sạch sẽ và hạn chế tích tụ H2S.
– Sử dụng định kỳ vi sinh Bio Active: Đây là dòng chế phẩm sinh học cao cấp, chuyên xử lý môi trường nước ao nuôi tôm. Trong mỗi chai Bio Active dung tích 1L chứa hơn 10 tỷ lợi khuẩn với đa chủng vi sinh có hoạt tính cao, khả năng thích ứng môi trường rất nhanh, giúp cắt tảo, giảm lượng khí độc H2S, NH3, NO2 trong ao và gây màu trà hiệu quả chỉ trong nửa ngày.
Ngoài ra, Bio active còn giúp cải thiện chất lượng nước, tăng cường hệ thống miễn dịch của tôm và tăng năng suất nuôi. Ưu điểm vượt trội của dòng vi sinh này là không cần ngâm ủ, chỉ cần pha với nước và tạt trực tiếp xuống ao. Để phát huy hiệu quả sản phẩm, với 1 lít Bio Active sẽ giúp xử lý 10.000m3 nước ao.
– Muốn khử nhớt và gây màu trà thì đánh vào buổi sáng, khi trời có nắng.
– Muốn giảm khí độc và cắt tảo độc (tảo lam, tảo đỏ, tảo giáp) bà con mình đánh vào ban đêm, tầm 9 đến 10 giờ là hiệu quả cao nhất.
—-> Xem thêm sản phẩm chi tiết tại đây: Vi sinh cắt tảo độc Bio Active
Chế phẩm vi sinh của VFT Group là những sản phẩm vi sinh hàng đầu trên thị trường, được nhiều bà con tin dùng. Dưới đây là một số lợi ích khi mua sản phẩm vi sinh từ VFT Group:
Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp bà con biết được tổng quan về khí độc H2S, bà con cần trang bị đầy đủ cách xử lý khí độc H2S cũng như là cách ngăn ngừa để bảo vệ tôm nuôi trong ao. Mọi thắc mắc về vi sinh xử lý đáy ao Aqua và vi sinh xử lý nước Bio active, bà con liên hệ ngay HOTLINE: 0916 859 166 để được kỹ sư VFT Group tư vấn và hỗ trợ miễn phí.
Chúc bà con có vụ nuôi thành công!
Công ty Cổ Phần Tập Đoàn Công Nghệ Thủy Sản Việt Nam
– Fanpage: https://www.facebook.com/visinhthuysanvftgroup
– Youtube: https://www.youtube.com/@VFTGroupthuysan
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vft.group.thy.sn
