Mật rỉ đường, rỉ mật mía hay rỉ mật đường đã từ rất lâu được ứng dụng vào nhiều ngành nghề khác nhau và đồng thời là nguyên liệu dễ tìm kiếm, giá thành rẻ. Thường được dùng để làm thức ăn chăn nuôi để tạo sự ngon miệng cho vật nuôi khi ăn, ngoài ra nó cũng được tận dụng trong nuôi tôm để xử lý nước. Cụ thể hơn, VFT Group sẽ cùng bà con tìm hiểu về cách sử dụng mật rỉ đường trong nuôi tôm tại dưới đây nhé!
Đầu tiên với câu hỏi rỉ mật đường là gì? Đây là phụ phẩm có tên tiếng anh là Molasses ở dạng lỏng đặc sánh được thu thập bằng cách rút đường từ mía đường và củ cải đường với phương pháp cô đặc, kết tinh. Nhưng tại Việt Nam do điều kiện khí hậu và đặc điểm canh tác có phần khác biệt so với các nơi khác, cho nên mật rỉ đường được làm ra từ mía. Để sản xuất ra 3 – 4 tấn rỉ mật thường sẽ mất khoảng 100 tấn mía, điều này cho thấy sản lượng mật rỉ đường thu thập được chiếm ⅓ sản lượng đường.
Thông thường, mật rỉ đường có giá thành rất rẻ trên thị trường lại có nhiều ích lợi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như là xử lý nước thải, ứng dụng trong ngành nghề thủy sản, chăn nuôi và còn được dùng làm phân bón hoặc ủ phân vi sinh, hoạt hóa chế phẩm vi sinh EM1 để thành EM2.
Đặc biệt hơn, thành phần trong mật rỉ đường sẽ có phần thay đổi đáng kể vì nó cũng sẽ tùy thuộc vào giống mía sản xuất, thời tiết, thổ nhưỡng hoặc giai đoạn thu hoạch mía và quy trình sản xuất rỉ mật ở từng nhà máy khác. Tuy nhiên, rỉ mật đường thường có 3 phần như đường, chất hữu cơ không đường và cuối cùng là chất khoáng. Trong đó:
– Đường: Bao gồm các loại gluxit hòa tan sẽ là thành phần dinh dưỡng chính của mật đường. Nhưng tổng lượng đường trong rỉ mật được sản xuất bằng củ cải đường sẽ thấp hơn là rỉ mật được sản xuất từ mía. Thông thường sẽ có 3 loại đường như là Surcose, Fructose, Glucose.
– Chất hữu cơ không đường: Các chất hữu cơ trong thành phần của mật rỉ đường sẽ quyết định chủ yếu về độ nhớt dính của nó. Nó bao gồm các loại gluxit như là tinh bột, các hợp chất chứa N, các axit hữu cơ. Bên cạnh đó, mật rỉ đường còn chứa một ít axit béo bay hơi khoảng 1,3% và có hàm lượng protein không cao chỉ từ 3 – 5%.
– Chất khoáng: Các loại chất khoáng có trong mật rỉ đường có thể được kể đến như là Na, K, Mg, S và một số khoáng vi lượng như Cu, Zn, Mn, Fe.
Khi nói về rỉ mật, bà con thường sẽ thấy nó ở dạng lỏng và có màu nâu đen hơi sánh nhưng độ sánh và độ sậm màu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Đối với mật rỉ đường ở dạng nguyên chất thường sẽ được xem như là dung dịch đồng nhất và có khả năng hòa tan cao trong nước. Đây cũng là lý do tại sao nó được ứng dụng trong nhiều ngành nghề để phục vụ cho con người.
Mật đường mang lại nhiều công dụng hữu ích trong chăn nuôi thủy sản nói chung và trong nuôi tôm cá nói riêng. Bà con thường áp dụng vào những công việc sau đây:
Khi bà con cho ăn thì tôm chỉ có thể hấp thụ được từ 20 – 30% lượng thức ăn trong tổng số lượng thức ăn, lượng thức ăn còn lại sẽ tồn động trong ao nuôi nếu không được xử lý. Qua thời gian phân hủy sẽ chuyển hóa thành khí độc NH3 và NO2 và sự hình thành khí độc này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe đàn tôm trong ao. Ngoài ra nếu khí độc tích tụ quá nhiều còn dẫn đến tôm mắc các viêm mang, bệnh cong thân đục cơ, hoại tử gan tụy cấp, hoại tử cơ,…
Vậy vì sao rỉ mật lại có thể khử khí độc hiệu quả? Đó là vì trong mật rỉ đường giàu carbon và nitơ là chất dinh dưỡng của các vi sinh vật dị dưỡng và hiếu khí để sinh khối và chuyển hóa khí độc thành NH4, NO3 không gây hại. Theo một vài thống kê cho thấy nếu bà con sử dụng 30kg mật rỉ đối với ao tôm có diện tích 1ha thì khả năng loại bỏ các loại khí độc vô cùng hiệu quả.
Các chỉ số trong môi trường nước ao nuôi đóng vai trò khá quan trọng vì nó có mối liên hệ đến quá trình sinh trưởng, tỷ lệ sống của tôm trong ao. Thường thì độ pH thích hợp nằm ở ngưỡng từ 7,8 – 8,5 và nếu như có sự biến động quá cao hoặc quá thấp sẽ dẫn đến các hệ lụy trên.
Song với tác dụng của kiểm soát khí độc, mật rỉ đường cũng có công dụng là ổn định độ pH trong ao nuôi. Độ pH tăng cao thường đến từ nguyên nhân ao nuôi xuất hiện quá nhiều tảo độc với mật độ dày đặc. Khi đó tảo sẽ tiêu thụ một lượng carbon nên giảm tính axit của nước vào ban ngày, bà con nên sử dụng mật rỉ để bổ sung nhân sinh khối mật độ vi khuẩn dị dưỡng nhằm giúp cạnh tranh nguồn dinh dưỡng với tảo. Nhờ vậy mà độ pH trong ao nuôi sẽ được ổn định, bên cạnh đó việc sử dụng như thế này sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe tôm.
Khi nuôi tôm cá, mật rỉ đường còn có công dụng là nuôi vi sinh với mục đích để xử lý nước và thường sẽ được ủ cùng với men vi sinh. Nhưng sẽ tùy theo từng loại men vi sinh mà liều lượng của mật rỉ đường cũng sẽ khác nhau. Khi sử dụng để xử lý nước, bà con sẽ có thể ổn định được nguồn nước, hạn chế dịch bệnh xâm nhập, tiết kiệm chi phí,… Đặc biệt nhất là không gây hại đến tôm khi xử lý nước, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe người dùng.
– Bổ sung chất sắt cho tôm cá khi chúng không dung nạp được sắt trong viên sắt bổ sung.
– Dùng trong quá trình lên men để hỗ trợ tạo ra nấm men axit xitric và axit amin.
– Dùng làm phụ gia trong chế biến thức ăn chăn nuôi.
– Sử dụng làm mồi câu khi câu cá.
Có thể thấy dù chỉ là phụ phẩm nhưng rỉ mật đường được tận dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Một phần là vì mật rỉ có giá thành khá rẻ, dễ dùng và việc bảo quản cũng không hề khó.
Để phát huy hiệu quả của rỉ mật, VFT Group sẽ hướng dẫn bà con sử dụng mật rỉ đường một cách chi tiết:
Do có tính chất dễ hòa tan với nước nên nhiều bà con nuôi tôm thường pha loãng với nước rồi sau đó tạt đều khắp ao nuôi. Để mang lại hiệu quả cao, bà con dùng với tỷ lệ an toàn với 30kg mật rỉ cho 1 ha ao nuôi. Trường hợp khác, đối với các ao nuôi tôm lâu năm thì bà con nên bổ sung với tần suất 2 – 3 ngày/lần nhằm hạn chế việc tảo mọc nhiều làm mất cân bằng lượng carbon.
***Lưu ý khi sử dụng: Trong quá trình dùng mật rỉ đường, bà con cần đảm bảo cung cấp đủ lượng oxy hòa tan trong ao nuôi. Mục đích này là nhằm để các vi khuẩn hiếu khí có năng lượng thực hiện quá trình đồng hóa nguồn nitơ trong ao. Nếu nguồn oxy không được cung cấp đủ sẽ gây khó khăn cho vi sinh hấp thụ nguồn dinh dưỡng từ mật rỉ đường.
* Nguyên liệu cần chuẩn bị:
– EM gốc: 1 lít
– Mật rỉ đường: 2 lít
– Nước sạch: 37 lít
– Có thể bổ sung thêm 2kg cám gạo hoặc bột ngô
* Cách ủ:
– Cho tất cả nguyên liệu vào thùng chứa đã được diệt khuẩn, sau đó khuấy đều và tiến hành ủ yếm khí (Đậy nắp kín) từ 5 – 7 ngày. Nếu thấy dung dịch có mùi thơm và có váng nổi lên sẽ thu được 40 lít Chế phẩm EM2.
* Cách sử dụng:
– Làm sạch đáy ao: Sử dụng từ 10 – 20 lít EM2 sẽ xử lý 1.000m2 đáy ao.
– Dùng định kỳ cho môi trường ao nuôi: Sử dụng 50 lít EM2 cho 1.000m3 nước (Dùng 5 – 7 ngày/lần cho tháng nuôi đầu tiên ; Dùng 3 – 5 ngày/lần cho tháng thứ 2 ; Dùng 2 – 3 ngày/lần cho đến hết mùa vụ)
* Nguyên liệu cần chuẩn bị:
– EM gốc: 1 lít
– Mật rỉ đường: 1 lít
– Rượu 40-50 độ: 1 lít
– Giấm ăn: 1 -2 lít
* Cách ủ:
Cho tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị vào thùng chứa đã được vô trùng và khuấy đều, sau đó đậy nắp kín để bắt đầu ủ yếm khí từ 2 -3 ngày
* Cách sử dụng:
– Xử lý đáy ao: Sử dụng 5 lít EM5 giúp xử lý 1.000m2 đáy ao.
– Xử lý môi trường nước ao nuôi: Sử dụng 4 lít EM5 giúp xử lý từ 700 – 1.000m3 nước ao (Dùng định kỳ 7 ngày/lần và tăng dần liều lượng tùy theo độ tuổi của tôm)
* Nguyên liệu cần chuẩn bị:
– EM 5: 1 lít
– Tỏi xay nhuyễn: 1kg
– Mật rỉ đường: 1 lít
– Rượu: 1 lít
– Giấm ăn: 1 lít
– Nước sạch: 15 lít
* Cách ủ:
– Bà con cho tất cả nguyên liệu vào thùng chứa sạch khuẩn, sau đó đậy kín nắp để ủ yếm khí từ 2 – 3 ngày.
* Cách sử dụng:
– Mang 1 lít EM tỏi ra trộn vào 10kg thức ăn, ủ trong 1 giờ đồng hồ là có thể cho tôm ăn (Cho ăn định kỳ từ 7 – 10 ngày và cho ăn hàng ngày)
* Nguyên liệu cần chuẩn bị:
– Chuối chín đã bóc vỏ và xay nhuyễn: 20kg
– EM gốc: 1 lít
– Mật rỉ đường: 1 lít
– Nước sạch: 40 lít
* Cách ủ:
– Cho tất cả nguyên liệu vào thùng chứa và khuấy đều, sau đó đậy nắp kín để ủ yếm khí từ 2 – 3 ngày.
* Cách sử dụng:
– Dùng 1 lít EM chuối để trộn với 10kg thức ăn, để trong vòng 1 giờ đồng hồ và cho ăn liên tục trong suốt vụ nuôi để phòng các bệnh tật ở tôm.
Hiện nay, VFT Group đang có hai dòng vi sinh xử lý nước ao nuôi Bio Active và vi sinh xử lý đáy ao Aqua được nhiều bà con tin dùng. Cả hai dòng vi sinh này đều có thể kết hợp với mật rỉ đường để tăng cường hiệu quả sử dụng khi ao nuôi bị ô nhiễm nặng hoặc mật độ tảo dày.
Vi sinh Bio Active:
– Phân hủy các chất hữu cơ và thức ăn gây ô nhiễm.
– Gây màu trả chỉ trong nửa ngày.
– Kìm hãm sự phát triển của vi sinh vật gây bệnh thuộc nhóm Vibrio.
– Cắt các loại tảo độc như tảo lam, tảo mắt, tảo đỏ, tảo giáp.
– Giảm hàm lượng khí độc, khử nhớt, sạch bạt, giảm lợn cợn.
Để sử dụng Bio Active, bà con hòa với nước + mật rỉ đường rồi tạt đều xuống ao nuôi nhưng không cần ngâm ủ, sục khí. Bà con muốn gây màu thì đánh vào buổi sáng từ 8 – 10 giờ hoặc xử lý khí độc, cắt tảo độc thì đánh vào ban đêm từ 21 – 22 giờ. Tùy vào diện tích ao nuôi, mật độ thả nuôi mà bà con có thể điều chỉnh liều lượng sao cho phù hợp.
Vi sinh Aqua:
– Phân hủy các chất hữu cơ tích tụ đáy ao như phân tôm, thức ăn thừa, xác tảo tàn,…
– Cắt các loại tảo độc như tảo giáp, tảo mắt, tảo đỏ.
– Giảm nhanh các loại khí độc trong ao và khử nhớt sạch bạt.
– Cải tạo môi trường đáy ao hiệu quả, giảm số lần xi phông, giảm mùi hôi đáy ao.
– Tính năng cắt tảo và phân hủy chất thải hữu cơ của vi sinh xử lý đáy Aqua sẽ mạnh hơn so với Bio Active
Bà con hòa Aqua với nước + mật rỉ đường rồi tạt trực tiếp xuống ao nuôi, sau đó bà con chạy quạt mà không cần ngâm ủ hay sục khí. Để xử lý khí độc, bùn bã đáy ao thì đánh vào lúc 8 – 10 giờ sáng khi trời có nắng và đánh vào 9 – 11 giờ đêm để cắt tảo.
Trên đây là các thông tin tổng quan về mật rỉ đường cũng như là hướng dẫn sử dụng mật rỉ đường trong ao nuôi tôm. Bà con muốn đặt hàng hoặc muốn biết thêm về các dòng sản phẩm vi sinh dùng chung với mật rỉ đường, hãy liên hệ qua HOTLINE: 0916 859 166 để được kỹ sư VFT Group hỗ trợ miễn phí.
Sản phẩm đang có ưu đãi siêu hời dành riêng cho bà con vô thời hạn, ngoài ra còn hỗ trợ miễn phí giao hàng toàn quốc. Bà con nhanh tay đặt hàng ngay nhé!
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN CÔNG NGHỆ THỦY SẢN VIỆT NAM
– Fanpage: https://www.facebook.com/visinhthuysanvftgroup
– Youtube: https://www.youtube.com/@VFTGroupthuysan
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vft.group.thy.sn
