Tảo đóng vai trò quan trọng trong quá trình nuôi tôm, chúng là nguồn thức ăn tự nhiên giàu dinh dưỡng cho tôm, là nguồn cung cấp oxy và giúp ổn định các chỉ số môi trường nước ao nuôi. Nhưng trong một vài trường hợp, chúng phát triển quá mức dẫn đến hiện tượng “tảo nở hoa” gây hại cho tôm và môi trường nước ao nuôi.
Vậy hiện tượng tảo nở hoa là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý tảo nở hoa như thế nào? VFT Group sẽ đồng hành với bà con để giải đáp vấn đề này qua bài viết ngày hôm nay!
Nhiều bà con hay lầm tưởng tảo nở hoa là sẽ có một bông hoa nở ra nhưng thực chất hiện tượng tảo nở hoa xảy ra khi tảo sinh sôi và phát triển quá mức trong môi trường nước (một số loại tảo làm thành những mảng nổi trên mặt ao), hiện tượng này thường kéo dài trong khoảng từ 5 – 10 ngày. Theo tiêu chuẩn của FAO, khi số lượng các tế bào của tảo vượt quá 100.000 tế bào/ml được gọi là hiện tượng tảo nở hoa. Trong tiếng anh tảo nở hoa được gọi là Algae Bloom (Bloom được dịch là nở hoa) khi dịch ra tiếng việt đã gây nhiều hiểu lầm cho người nghe về hiện tượng này lần đầu.
Khi điều này xảy ra, bà con quan sát sẽ thấy nước ao nuôi chuyển sang hoặc nổi lên nhiều mảng lớn màu xanh lá cây, xanh lục, đỏ hoặc nâu tùy thuộc vào từng loại tảo. Hai loại tảo dễ “nở hoa” trong ao nuôi tôm là tảo giáp và tảo lam. Trường hợp tảo giáp nở hoa tạo màu nước đỏ còn được gọi là “thủy triều đỏ”.
Chúng ta đã hiểu hiện tượng tảo nở hoa là do sự phát triển quá mức của tảo. Nhờ đó, nguyên nhân gây ra điều này tới từ những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho tảo phát triển. Theo VFT, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tảo sinh sôi mạnh, trong đó có 3 nguyên nhân chính, thường gặp nhất trong nghề nuôi tôm. Cụ thể:
– Thời tiết thay đổi thất thường, chính xác hơn là tình trạng nắng nóng kéo dài (tình trạng chung sau này). Ánh nắng tạo điều kiện cho tảo quang hợp và phát triển, cùng lúc đó mưa ít sẽ không làm cản trở quá trình sinh sôi dẫn đến hiện tượng tảo nở hoa.
– Nền đáy ô nhiễm nặng vì không quản lý tốt lượng thức ăn dư thừa, xác và phân tôm lắng ở đáy ao lâu không được xử lý dẫn đến sự phân hủy. Khi các chất hữu cơ phân hủy thường sinh ra Nitơ, Photpho, đây là nguồn dinh dưỡng chính cho tảo. Tình trạng này kéo dài sẽ gây hiện tượng tảo nở hoa trong ao tôm.
– Bón phân bất hợp lý để gây màu cũng như cung cấp khoáng chất cho ao nuôi góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho tảo phát triển mạnh.
Hiện tượng tảo nở hoa có hại cho cả tôm và môi trường nước ao nuôi. Tảo nở hoa tiết ra độc tố, gây bệnh hoặc gây thiếu oxy cục bộ vào ban đêm, làm tôm chết hàng loạt.
Khi xảy ra hiện tượng tảo nở hoa, tôm ăn tảo nhưng không thể tiêu hóa được dẫn đến mắc các bệnh về đường ruột như tắc nghẽn đường ruột, ruột đứt khúc, phân trắng. Ngoài ra, khi tảo bám vào mang tôm, chúng thải ra chất nhầy ở màng tế bào gây tắc nghẽn mang, cản trở sự hô hấp của tôm. Không chỉ mỗi mang, các cá thể tảo còn bám vào chân và mắt của tôm (đặc biệt là tảo lam dạng sợi), gây khó khăn khi bơi, tôm thường tách đàn nổi lên mặt nước kèm không lột xác được. Dẫn tới tôm chậm lớn và dễ chết lẻ tẻ.
Ngoài ra, sau khi tảo nở hoa sẽ rất nhanh tàn, quá trình phân hủy xác tảo tàn sản sinh ra nhiều độc tố khiến tôm mắc các bệnh về gan tụy. Chất độc được phát tán qua 2 đường chính là thải trực tiếp ra môi trường nước, đường còn lại là qua đường tiêu hóa tôm khi tôm ăn xác tảo tàn.
Hiện tượng tảo nở hoa là khi chúng phát triển quá dày đặc sẽ hình thành một lớp màng nhầy phủ kín mặt nước. Khi bà con cho ăn, thức ăn sẽ bị cuốn vào trong lớp màng của tảo làm tôm không tiếp cận được, sau 1 thời gian tích tụ sẽ cùng với tảo chìm xuống dưới đáy ao. Tại đây chúng sẽ bắt đầu phân hủy tạo thành lớp bùn đen phóng thích khí H2S cũng như NH3 và NO2. Những khí độc này không chỉ gây hại trực tiếp cho tôm mà còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe người nuôi và người sống lân cận (do khí H2S).
Tảo sử dụng oxy trong quá trình hô hấp vào ban đêm. Do đó, khi tảo bùng phát mạnh mẽ sẽ tiêu thụ lượng lớn oxy trong ao nuôi (bởi vì tính năng quang hợp ngược, buổi tối hấp thụ O2 và thải CO2). Đặc biệt, khi tảo nở hoa che kín mặt ao cũng là nguyên nhân gây thiếu oxy trầm trọng, cản trở quá trình hô hấp của tôm, khiến tôm nổi đầu và chết hàng loạt, nhất là vào ban đêm.
Khi hiện tượng tảo nở hoa xảy ra, nồng độ CO2 từ quá trình quang hợp của tảo sẽ gây ảnh hưởng đến biên độ dao động của pH, độ kiềm trong ao nuôi xuyên suốt cả ngày.
Tính chất vật lý của tảo giáp là sẽ phát sáng vào ban đêm. Khi tảo nở hoa sẽ tạo ra hiện tượng ao phát sáng với cường độ lớn vào ban đêm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tập tính sống của tôm nuôi, tôm giảm bắt mồi, dễ stress dẫn tới sức khỏe tôm yếu tạo điều kiện cho vi khuẩn/ký sinh trùng/virus tấn công.
Tảo phát triển mạnh và nhanh chóng trong ao nuôi, sẽ trực tiếp cạnh tranh nguồn thức ăn/dinh dưỡng với tôm như khoáng chất. Dẫn đến tôm bị còi, chậm lớn, không đồng đều về kích thước trong cùng một đàn, làm giảm năng suất vụ nuôi.
Tảo nở hoa cũng có thể gây bệnh cho con người do chúng giải phóng Xyanua và Cyanotoxin trong nước. Khi bà con tiếp xúc với nguồn nước hoặc ăn phải tôm sống trong nguồn nước đó có nguy cơ bị buồn nôn, gan thận bị ảnh hưởng hoặc gặp các vấn đề về hô hấp.
Bà con có thể tham khảo 3 cách dưới đây để xử lý hiện tượng tảo nở hoa trong ao nuôi tôm:
Dùng men vi sinh xử lý hiện tượng tảo nở hoa trong ao đang là cách được nhiều bà con áp dụng vì không ảnh hưởng đến sức khỏe tôm và người sử dụng. Vi sinh có khả năng cắt tảo nhờ vào việc bổ sung lượng lớn lợi khuẩn vào ao nuôi tôm, chúng sinh sôi cạnh tranh môi trường sống và nguồn dinh dưỡng với các loại tảo độc (tảo giáp, tảo lam, tảo mắt).
Bà con tham khảo sản phẩm Bio Active, siêu vi sinh với công nghệ độc quyền từ VFT Group, có khả năng cắt tảo hiệu quả nhanh, tiết kiệm và an toàn. Ưu điểm vượt trội của dòng vi sinh này là không cần ngâm ủ, chỉ cần pha với nước và tạt trực tiếp xuống ao, tiết kiệm rất nhiều về thời gian và chi phí cho bà con. Vi sinh Bio Active cam kết đem lại hiệu quả rõ rệt chỉ sau 1 đến 2 liệu trình sử dụng:
*Hướng dẫn sử dụng:
– Tháng thứ 1: 1L Bio Active dùng cho 8.000 đến 10.000m3 nước, định kỳ 5 đến 7 ngày/ lần.
– Tháng thứ 2: đến thu hoạch: 1 lít Bio Active dùng cho 8.000 đến 10.000m3 nước lặp lại 3 đến 5 ngày/ lần.
Muối đồng Sunfat diệt tảo nhờ vào khả năng ức chế quá trình quang hợp và hô hấp của tảo. Cách này thường áp dụng với các ao nuôi có độ pH và độ kiềm ổn định, nếu không sẽ gây độc cho tôm. Vì vậy trước khi tiến hành diệt tảo, bà con cần kiểm tra các chỉ số nước ao nuôi và phải tuân thủ đúng liều lượng theo hướng dẫn từ nhà sản xuất để tránh gây hại cho tôm và môi trường.
Loại vôi dùng để cắt tảo thường là: Vôi bột, vôi sống (CaO). Nếu tảo nở hoa do nguyên nhân dư thừa phospho, thì bà con có thể dùng vôi để diệt tảo. Vôi có tác dụng với Photpho tạo kết tủa, giúp làm giảm hàm lượng Photpho trong ao nhanh chóng.
Vôi (CaO) khi đánh xuống ao nuôi tôm sẽ hòa tan trong nước tạo ra Ca(OH)2 mang tính bazo, làm tăng pH cục bộ trong ao. Tảo không tồn tại được trong môi trường có khoảng pH cao nên sẽ chết dần, từ đó sẽ cắt được tảo trong ao nuôi tôm.
Mỗi loài tảo lại cần những những điều kiện môi trường khác nhau để có thể phát triển mạnh mẽ. Điều kiện môi trường lý tưởng của tảo lục là hàm lượng chất hữu cơ và hàm lượng muối dinh dưỡng ở mức trung bình, tỉ lệ N/P từ 7-14/1. Trong khi đó, điều kiện môi trường lý tưởng của tảo lam lại là hàm lượng muối dinh dưỡng cao và tỉ lệ N/P từ 3-5/1.
Chính vì vậy, bà con cần định kỳ đo lường các chỉ số chất lượng nước như: độ pH, độ kiềm, độ mặn, lượng khí độc,… để biết được ao nuôi có đang trong điều kiện thuận lợi cho tảo bùng phát, gây ra hiện tượng tảo nở hoa hay không.
Để phòng ngừa hiện tượng tảo nở hoa bà con cần tiến hành làm sạch đáy ao nuôi, không còn môi trường thuận lợi cho tảo bùng phát. Để giải quyết các vấn đề này, VFT khuyến khích bà con nên sử dụng sản phẩm Aqua – Vi sinh phân hủy chất thải, làm sạch đáy ao.
Sản phẩm chứa mật độ vi sinh gốc cao với công dụng mạnh mẽ như:
– Phân hủy nhanh bùn bã hữu cơ tích tụ ở đáy ao như thức ăn thừa, phân tôm và các loại chất thải khiến ao bị ô nhiễm.
– Bổ sung hàng tỷ lợi khuẩn, 100% vi sinh gốc có hoạt tính mạnh và thích ứng nhanh ở môi trường đáy ao giúp làm giàu các vi sinh vật nền đáy ao nuôi.
– Cắt tảo độc hiệu quả nhanh chóng, ngăn ngừa hiện tượng tảo tàn hoặc rớt tảo chỉ sau 1 liệu trình dùng.
– Giảm nồng độ khí độc trong ao như NH3, NO2, H2S.
– Giảm mùi hôi – Khử nhớt – Sạch bạt.
Sản phẩm được kích hoạt sẵn, có thể sử dụng ngay mà không mất thời gian ngâm ủ. Bà con hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng vì sản phẩm không chứa Hoocmon – Kháng sinh – Chất độc hại.
Để tăng hiệu quả tối đa của sản phẩm, bà con có thể tham khảo liều lượng như sau:
– Tháng thứ 1: Dùng 100g Aqua cho 5.000m3 nước, sử dụng 5 ngày/lần.
– Tháng thứ 2: Dùng 150g Aqua cho 5.000m3 nước, sử dụng 5 ngày/lần.
– Tháng thứ 3: Dùng 200g Aqua cho 5.000m3 nước, sử dụng 5 ngày/lần.
– Tháng thứ 4: Dùng 250g Aqua cho 5.000m3 nước, sử dụng 5 ngày/lần.
Thức ăn dư thừa tích tụ đáy ao chính là nguồn dinh dưỡng lý tưởng để tảo hấp thu, bùng phát mạnh mẽ tạo hiện tượng tảo nở hoa. Chính vì vậy, bà con cần thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của đàn tôm trong từng giai đoạn nuôi. Hạn chế tối đa lượng thức ăn dư thừa tích tụ đáy ao, hạn chế ô nhiễm nền đáy và hiện tượng tảo nở hoa.
Ngoài ra, bà con có thể kết hợp sử dụng sản phẩm vi sinh tiêu hóa Mipe cho tôm trong suốt vụ nuôi. Mipe chứa hàng tỷ lợi khuẩn và gần 10 loại enzyme hữu hiệu, khi trộn vào thức ăn sẽ kích thích tôm bắt mồi nhanh và tiêu thụ lượng thức ăn một cách triệt để. Từ đó giảm lượng thức ăn dư thừa một cách đáng kể, giảm ô nhiễm nền đáy, ngăn chặn nguyên nhân gây ra hiện tượng tảo nở hoa.
Ngoài ra, Mipe còn giúp củng cố hệ vi sinh đường ruột của tôm, giúp ruột tôm to đẹp, đồng đều, tránh tình trạng đứt quãng. Tôm tiêu hóa dễ dàng, hấp thụ dinh dưỡng tối đa, nhanh về size. Từ đó giúp giảm FCR và rút ngắn thời gian nuôi chỉ còn 2 đến 3 tháng, tăng năng suất từ 30% đến 40% so với thông thường.
*Hướng dẫn sử dụng:
– Bổ sung vào thức ăn hàng ngày: Trộn 2g/kg thức ăn và cho ăn liên tục trong suốt vụ nuôi.
– Hỗ trợ điều trị bệnh đường ruột: Trộn 5g/kg thức ăn và cho ăn liên tục từ 5 – 7 ngày.
Trên đây là bài viết về hiện tượng tảo nở hoa trong ao nuôi tôm. VFT Group hy vọng bà con có cái nhìn rõ hơn và trang bị được kiến thức để phòng ngừa và xử lý tình trạng này. Bà con liên hệ ngay với kỹ sư VFT để đặt mua hoặc tư vấn sản phẩm men vi sinh cắt tảo Bio Active, xử lý đáy ao Aqua, men tiêu hóa Mipe qua HOTLINE: 0916 859 166. Hân hạnh được phục vụ và chúc bà con có được nhiều thuận lợi trong mùa vụ.
Công ty Cổ Phần Tập Đoàn Công Nghệ Thủy Sản Việt Nam
– Fanpage: https://www.facebook.com/visinhthuysanvftgroup
– Youtube: https://www.youtube.com/@VFTGroupthuysan
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vft.group.thy.sn
