Tác Hại Và Cách Diệt Tảo Đỏ Trong Ao Nuôi Tôm

16 THG12
739 lượt xem

Tảo đỏ hay tảo giáp là một loại tảo độc có khả năng lây lan rộng trong ao tôm. Chúng không chỉ đe dọa đến sức khỏe của tôm mà còn ảnh hưởng đến cả hệ sinh thái trong ao nuôi. Được biết đến như là một loại tảo đơn bào 2 roi, thường sống chủ yếu ở nước mặn nhưng cũng có thể phát triển trong nước ngọt. Với vách tế bào cứng và có thể di chuyển nhanh chóng, tảo đỏ trở thành thách thức lớn đối với bà con nuôi tôm.

Để hiểu rõ hơn về các tác hại và các biện pháp hạn chế sự hình thành của tảo đỏ trong ao nuôi tôm, VFT Group mời bà con cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.

Nguyên nhân gây ra tảo đỏ trong ao nuôi tôm

Nguyên nhân gây ra tảo đỏ cũng khá tương đồng so với các loại tảo khác
Nguyên nhân gây ra tảo đỏ trong ao nuôi tôm cũng khá tương đồng so với các loại tảo khác, tuy nhiên tỷ lệ N/P và chỉ số mặn sẽ khác

Nguyên nhân làm xuất hiện tảo đỏ trong ao nuôi tôm thường gặp là:

  • Khi ao nuôi mất cân bằng lượng khoáng vi lượng: Khi lượng khoáng vi lượng dưới ao nhiều, tôm hấp thụ không hết, tảo sẽ bắt đầu hấp thụ và dùng nó trong quá trình quang hợp tạo điều kiện tảo sinh sôi nhiều hơn. Ngoài ra, tôm khi hấp thụ khoáng vi lượng nhiều sẽ thải ra bằng phân nhiều hơn, nếu không xi phông thường xuyên sẽ gây ô nhiễm nước ao.
  • Thức ăn dư thừa ở đáy ao: Khi thức ăn dư thừa phân hủy tạo ra 2 chất chính là Nitơ và phốt pho, đây là 2 chất cần thiết cho sự phát triển của tảo đỏ. Khi thức ăn phân hủy cần rất nhiều khí oxy, môi trường hiếm khí oxy là điều kiện tốt cho một số chủng của tảo đỏ sinh sôi.
  • Chất thải của tôm, nguồn nước ao ô nhiễm hoặc đáy ao dơ: Sẽ tương tự như thức ăn dư thừa và còn gây nguy hiểm cho tôm.
  • Thời tiết thay đổi thất thường: Thời tiết có lúc nắng, có lúc mưa. Nhưng nếu mưa kéo dài sẽ khiến cho độ mặn trong ao giảm nhanh, lúc này phân tầng nước sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tảo đỏ phát triển.

Biện pháp phòng ngừa và cách diệt tảo đỏ trong ao nuôi tôm

Biện pháp phòng ngừa 

Thay vì đợi đến lúc tảo đỏ trong ao nuôi tôm phát triển dày đặc rồi mới tìm cách xử lý, bà con nên có biện pháp phòng ngừa ngay từ giai đoạn đầu của vụ nuôi. Chẳng hạn như:

  • Nguồn nước trước khi cấp vào ao nuôi phải được diệt khuẩn, loại bỏ mầm bệnh, khử sạch tảo đỏ và một số tác nhân khác có khả năng khiến tảo đỏ phát triển. Sau đó sẽ kiểm tra và điều chỉnh các chỉ số trong môi trường ao nuôi như nhiệt độ, độ pH, độ kiềm và lượng oxy hòa tan,… Nếu kết quả của các chỉ số này phù hợp với điều kiện sinh trưởng của tảo đỏ, hãy tiến hành điều chỉnh về mức phù hợp. Cuối cùng sẽ cấp nguồn nước đã được xử lý sạch sẽ vào ao nuôi.
  • Trước khi thả nuôi, nên sử dụng vi sinh Bio Active để gây màu tảo khuê, loại tảo có lợi cho tôm trong giai đoạn đầu. Ao nuôi chứa tảo khuê sẽ ức chế sự phát triển của tảo đỏ. Ngoài ra nên sử dụng Bio Active định kỳ suốt vụ nuôi để duy trì tảo khuê cho ao nuôi. Sau khi đã hoàn tất, bà con có thể bắt đầu thả tôm.

Một vài lưu ý khác có thể phòng ngừa tảo đỏ trong ao nuôi tôm:

  • Khi cấp nước vào ao nuôi, có thể lấy mẫu nước đến các phòng xét nghiệm để kiểm tra sự xuất hiện của tảo đỏ.
  • Cho ăn với liều lượng hợp lý và thường xuyên quan sát nhá tôm, để điều chỉnh cho phù hợp, tránh dư thừa thức ăn quá nhiều, làm ô nhiễm nước và tạo điều kiện cho tảo đỏ phát triển mạnh.
  • Không thay nước vào ao nuôi từ các nguồn nước đang có hiện tượng tảo nở hoa đỏ (thủy triều đỏ). 
  • Xi phông đáy định kỳ đối với ao bạt, để làm sạch đáy ao, không còn môi trường cho tảo đỏ phát triển.

Cách cắt tảo đỏ trong ao nuôi tôm

Trường hợp ao có dấu hiệu xuất hiện tảo đỏ, cần kiểm tra mật độ, loại và mức độ phát triển của chúng để có phương án xử lý kịp thời. Dưới đây là những cách diệt tảo đỏ trong ao nuôi tôm phổ biến nhất:

  • Zeolite & Bentonite

Một số nơi nói Zeolite và Bentonite có thể dùng để tiêu diệt tảo đỏ nhưng trên thức tế 2 chất này chỉ có công dụng hấp thụ khí độc và hỗ trợ xử lý bùn đáy trong ao nuôi.

  • Chlorin

– Chlorin là một chất diệt khuẩn mạnh nhưng chỉ sử dụng để xử lý nước ao lắng. Không nên sử dụng Chlorin để diệt tảo trong nước ao nuôi vì sẽ gây sốc cho tôm cá. Đối với ao lắng nếu sử dụng can 20l thì bà con sử dụng liều lượng 3l/1000m3, còn với chai 1 lít thì bà con sử dụng 2 chai/1000m3 để cắt tảo đỏ.

Lưu ý: Sau khi sử dụng Chlorine để xử lý tảo ở ao lắng, bà con phải phơi ao cho Chlorine bay hơi hết và tuyệt đối không sử dụng men vi sinh ngay lập tức vì sẽ không có tác dụng.

  • Vôi
Vôi cũng là 1 cách để diệt tảo, tuy nhiên cần lưu ý liều lượng vì vôi làm thay đổi độ pH của nước
Vôi cũng là 1 cách để cắt tảo đỏ trong ao tôm được nhiều bà con ưa chuộng.

Vôi là phương pháp được áp dụng lâu đời trong việc tăng pH trong ao nuôi, ngoài ra còn có chức năng cắt tảo độc. Để xử lý tảo đỏ VFT khuyến khích bà con sử dụng vôi CaCO3, liều lượng hợp lý để sử dụng là 10-20kg/1.000m3. Bà con hòa tan vôi với nước rồi tạt đều quanh ao vào lúc 22-24h. Sử dụng liên tục trong 2 ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt. Đối với ao nuôi lót bạt, sau khi cắt tảo nên tiến hành xi phông đáy ao để vôi không lắng tụ ở dưới nền đáy ao.

  • Đồng Sulfat
Đồng sulfate rất được nhiều bà con sử dụng để cắt tảo và diệt khuẩn trong ao nuôi tôm
Đồng sulfate rất được nhiều bà con sử dụng để cắt tảo và diệt khuẩn trong ao nuôi tôm

Đồng Sulfat là chất dễ dàng sử dụng và mang hiệu quả không kém 2 biện pháp trên. Do có giá thành rẻ và dễ mua trên thị trường, vì thế được nhiều người ưa chuộng dùng để cắt tảo. Chỉ cần hòa tan Đồng Sulfat với nước rồi tạt đều trên bề mặt ao với liều lượng an toàn 0,5-0,7kg/3000-4000m3. Sử dụng lúc trời tắt nắng, tuy nhiên nhược điểm của cách này sẽ làm tảo chết đột ngột số lượng lớn gây sụp tảo.

—–> Tham khảo thêm bài viết ao tôm bị sụp tảo

  • BKC
Ảnh minh họa sản phẩm BKC
Ảnh minh họa sản phẩm BKC

Xử lý tảo đỏ bằng hóa chất: BKC 8000, theo liều lượng 1,5 lít/2000 m3 nước, lúc trời nắng (50% tạt nơi có tảo, 50% tạt đều ao), chạy quạt liên tục để dung dịch hòa tan đều ao.

  • Vi sinh Bio Active

Siêu vi sinh Bio Active chứa thành phần Bacillus spp, Rhodopseudomonas spp, Saccharomyces cerevisiae giúp cắt tảo, đánh bay khí độc và phân hủy thức ăn dư thừa trong ao. Tạo nên môi trường nước bất lợi khiến cho tảo đỏ không thể sinh trưởng và dần lụi tàn. Ngoài ra còn giúp gây màu tảo khuê trong nửa ngày, ổn định nguồn nước ao. Chỉ với 1 chai Bio Active với dung tích 1 lít với đa công dụng như thế này, bà con có thể tiết được kiệm thời gian, chi phí nhưng vẫn mang lại hiệu quả cao và an toàn tuyệt đối.

Liều dùng tham khảo:

– Dùng 1 lít Bio Active cho 10.000m3 nước. Hòa tan vi sinh vào nước rồi tạt đều khắp bề mặt ao. Trong trường hợp tảo dày đặc, bà con nên kết hợp vi sinh với 0.5-1kg mật rỉ đường và 50-100 lít nước ao, để trong 2 giờ, không cần sục khí rồi tạt đều xuống ao. Bà con sử dụng vào ban đêm tầm 9 đến 10 giờ để cắt tảo đỏ trong ao tôm.

Lưu ý khi dùng:

– Bà con cần kiểm tra thông số pH, độ kiềm, và nồng độ chất diệt khuẩn trước khi đánh vi sinh xuống để có hiệu quả cao nhất.

– Dùng được cho hầu hết loại ao nuôi như ao xi măng, ao đất, ao đất lót bạt, ao khung thép lót bạt, ao composite…

Vi sinh gây màu nước Bio Active chứa các vi sinh kích thích tảo khuê sinh sôi nhanh chóng, gây màu trà chỉ trong nửa ngày mà không cần ngâm ủ
Vi sinh gây màu nước Bio Active chứa các vi sinh phân hủy các chất thải hữu cơ và khí độc tạo gây bất lợi cho tảo đỏ.

Sơ lược về tảo đỏ trong ao nuôi tôm

Khi tảo đỏ phát triển mạnh, cả ao nuôi sẽ chuyển sang màu đỏ đất
Khi tảo đỏ trong ao nuôi tôm phát triển mạnh, màu nước sẽ chuyển dần sang màu đỏ đất

Tảo đỏ (Rhodophyta) hay còn được biết đến với tên khác là tảo giáp có màu sắc từ hồng đến đỏ do chứa nhiều sắc tố Phycobilin. Đây là một loại tảo độc gây ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái ao tôm. Hiện nay có hơn 2.000 loài tảo đỏ  được biết đến, chúng thường sống ở các vùng nước mặn hoặc nước ngọt, tồn tại dưới dạng đơn bào với hình dáng dạng sợi hoặc hình cầu.

Trong môi trường ao nuôi tôm, đặc biệt là khi ao nuôi có độ mặn cao, tảo đỏ sẽ bùng phát mạnh mẽ gây nên tình trạng thiếu hụt nguồn oxy đáng kể. Đây cũng là lý do khiến tôm nổi đầu để thở vì không thể hô hấp.

Sự hình thành tảo đỏ trong ao nuôi tôm thường liên quan đến nhiều yếu tố như nhiệt độ cao, ánh sáng mạnh, độ pH thấp, sự dư thừa thức ăn, phân tôm tích tụ, đáy ao dơ bẩn. Với các yếu tố này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tảo đỏ phát triển với mật độ cao, khiến màu nước trong ao thay đổi. Đặc biệt, khi trời nắng nóng kéo dài sẽ góp phần cho tảo đỏ quang hợp mạnh mẽ. Khi quan sát, bà con có thể thấy các mảng tảo đỏ hoặc màu nâu đậm xuất hiện trên bề mặt ao tôm.

Để xử lý tình trạng này, việc quản lý tốt các yếu tố như lượng thức ăn, phân tôm, cải tạo đáy ao là rất cần thiết. Bên cạnh đó còn có những biện pháp kỹ thuật khác như kiểm soát chỉ số môi trường ao nuôi và ánh sáng mặt trời để hạn chế tảo đỏ sinh sôi.

Biểu hiện của ao tôm có tảo đỏ

Nước ao có màu đỏ là do có chứa nhiều phù sa, thường gặp ở các ao nuôi ngoài bắc
Ảnh minh họa nước ao có màu đỏ cam do tảo đỏ phát triển dày đặc

Khi tảo phát triển quá mức nước ao thường có màu nâu đỏ, vàng nâu đậm hơi đỏ và nước hơi quánh lại. Tương tự như các loài tảo khác, tảo đỏ cũng thực hiện quá trình quang hợp nên khi trời nắng sẽ nổi váng màu đỏ hoặc nâu đỏ trên mặt nước.

Về đêm hay sáng sớm, nếu thấy tôm nổi đầu có thể là do tảo đỏ đã phát triển trong ao tôm với mật độ cao làm thiếu hụt oxy trầm trọng. Ngoài ra, tảo đỏ còn làm cho nước ao xuất hiện hiện tượng phát sáng.

Tác hại của tảo đỏ đối với tôm

Nước ao tôm có màu nâu nếu không xử lý sớm sẽ dẫn tới tôm tấp bờ và chết dần
Nếu ta không cắt tảo đỏ trong ao tôm ngay khi phát hiện ra thì chúng sẽ phát triển nhanh và khiến cho đàn tôm bị thiếu oxy, tấp mé

– Tảo đỏ có vách tế bào cứng và khi tôm ăn phải sẽ không tiêu hóa được, gây tắc nghẽn hoặc đứt đoạn đường ruột. Ngoài ra, khi tảo đỏ bùng phát với số lượng nhiều sẽ cạnh tranh nguồn dinh dưỡng và môi trường sống trong ao nuôi.

– Tảo đỏ làm phát sinh khí độc NH3, NO2 khi tảo tàn. Nếu lượng khí độc này tiếp xúc với tôm sẽ khiến tôm bỏ ăn, rớt cục thịt hoặc bơi lờ đờ…

– Tảo đỏ khi phát triển nhiều còn tiết độc tố gây độc cho tôm.

– Nếu mật độ tảo đỏ trong ao nuôi tôm quá dày, cạnh tranh oxy với tôm, gây thiếu oxy trầm trọng về đêm sẽ làm cho tôm nổi đầu vào ban đêm hoặc sáng sớm.

– Tảo đỏ thường chìm xuống đáy ao vào ban đêm gây ra hiện tượng ao phát sáng, ảnh hưởng đến tập tính của tôm như giảm khả năng bắt mồi, dễ stress, bỏ ăn hoặc chết rải rác.

– Tảo đỏ hạn chế sự phát triển của các loại tảo có lợi khác như tảo khuê, tảo lục do nó cạnh tranh và hấp thu hết nguồn dinh dưỡng cần thiết.

Bên cạnh đó, các loại tảo trong nhóm tảo đỏ có chứa độc tố gây ảnh hưởng đến tôm và môi trường ao nuôi như sau:

  • Gonyaulax polygramma: không sản sinh ra độc tố nhưng lại mang yếu tố cạnh tranh oxy trong ao nuôi.
  • Dinophysis acuta SPS: tiết ra chất độc okadaic acid gây ra phân lỏng ở tôm.
  • Gambierdiscus toxicus, Ostreopsis mascarenensis: tạo ra chất độc ciguatoxins, không làm ảnh hưởng tôm nhưng nó sẽ ngấm vào thân tôm. Khi con người ăn vào sẽ dẫn tới tình trạng ngộ độc thực phẩm tiêu chảy kéo dài 4-5 ngày.
  • Alexandrium SPS acatenella: sản xuất chất độc saxitoxins làm ngộ độc hệ thần kinh dẫn tới tê liệt ở tôm nuôi.
  • Karenina breve SPS: tiết ra chất brevetoxin gây ngộ độc hệ thần kinh của tôm.
  • Gymnodinium mikimotoi: Không sản sinh ra độc tố nhưng lại gây tắc nghẽn mang tôm

Trong nuôi tôm, việc phòng ngừa tảo đỏ trong ao nuôi tôm phát triển vẫn cần ưu tiên trên hết để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe tôm và năng suất của vụ nuôi. Thêm vào đó, bà con nên sử dụng vi sinh Bio Active để gây màu và duy trì tảo khuê tốt cho tôm, đồng thời ngăn chặn tảo đỏ xuất hiện. Nếu có vấn đề hoặc thắc mắc cần giải đáp về sản phẩm cũng như cách diệt tảo đỏ trong ao nuôi tôm, hãy liên hệ ngay với VFT Group qua HOTLINE: 0916 859 166 để được tư vấn miễn phí nhé!

Công ty Cổ Phần Tập Đoàn Công Nghệ Thủy Sản Việt Nam

– Fanpage: https://www.facebook.com/visinhthuysanvftgroup

– Youtube: https://www.youtube.com/@VFTGroupthuysan

– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vftgroup.thuysan